Spis treści
- Cel ćwiczeń na kręgosłup szyjny
- Zabiegi towarzyszące ćwiczeniom szyi
- Cechy ćwiczeń na kręgosłup szyjny
- Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Ćwiczenia na kręgosłup szyjny zalecane są zazwyczaj w chorobach przewlekłych, a nieco rzadziej w stanach ostrych. Wynika to z faktu, iż po urazach lub przeciążeniach szyjnego odcinka kręgosłupa, wszystkie dolegliwości zwykle przemijają samoczynnie, dlatego należy odczekać jakiś czas jedynie zabezpieczając szyję kołnierzem ortopedycznym.
Stany przewlekłe zazwyczaj wynikają z dyskopatii oraz innych chorób zwyrodnieniowych, jak m.in. osteoporoza czy artretyzm. Wówczas fizjoterapia, a w niej kinezyterapia (czyli ćwiczenia), stosowana jest jako pierwszorzędowa metoda leczenia.
Cel ćwiczeń na kręgosłup szyjny
Zależnie od stanu Pacjenta, w fizjoterapii zaleca się różnego typu ćwiczenia na odcinek szyjny kręgosłupa oraz przylegające do niego mięśnie. Należą do nich ćwiczenia: wzmacniające, rozluźniające, rozciągające i mobilizujące. Ich cel wynika zatem z nazwy, a dobór jest ściśle związany ze schorzeniem oraz jego stopniem zaawansowania. Istotne jest by podkreślić, iż ćwiczenia na kręgosłup szyjny zawsze poprzedza bardzo dokładna diagnoza i są one dobierane dla każdego Pacjenta indywidualnie. Ponadto fizjoterapeuta w początkowej fazie rehabilitacji uczestniczy przy ich wykonywaniu i ewentualnie może je w pewnym stopniu zmieniać – najczęściej stopniując poziom trudności, co łatwiej pozwala osiągnąć założone cele.
Poza powyższym, szczególnie przez wzgląd na doświadczane dolegliwości, ćwiczenia na kręgosłup szyjny mają jednak przede wszystkim:
- zredukować ból odczuwany przez chorego zarówno w miejscu ogniska choroby, czyli okolicy szyi, ale również innych, które się z nim wiążą – czyli np. wynikające z rwy ramiennej i obejmujące kończyny górne (mrowienie, ból, drętwienie, zaniki czucia, trudności w wykonywaniu ręką precyzyjnych ruchów),
- przywrócić Pacjentowi zdolność do wykonywania bezbolesnych ruchów szyi, a także do zwiększenia osi jej ruchomości, co bardzo często wiąże się z pewnym wysiłkiem, który chory musi włożyć by zyskać pożądany efekt,
- poprawić pracę mięśni szyjnych i zredukować ich wtórną do choroby niewydolność – czyli zminimalizować lub pozbyć się np. zaników mięśni, ale również ich nadmiernego napięcia,
- oraz wpoić prawidłowe nawyki ruchowe.
Kinezyterapia odcinka szyjnego kręgosłupa dotyczy przy tym wielu chorób przewlekłych, w których poza ćwiczeniami wdraża się do leczenia wiele innych metod: masaże, jonoferazę, TENS, kinesiotaping czy hydroterapię.
Zabiegi towarzyszące ćwiczeniom szyi
Jak już napisaliśmy, ćwiczenia na kręgosłup szyjny zawsze dobierane są każdemu Pacjentowi indywidualnie. Podobnie jest z zabiegami fizjoterapii towarzyszącymi ćwiczeniom. Należą one do pewnej puli, spośród której dobiera się je zgodnie z potrzebami i stanem Pacjenta. W badaniach naukowych dowiedziono, że najskuteczniejsze są następujące metody wspierające powrót do zdrowia (podane wartości dotyczą zabiegów stosowanych na kręgosłup szyjny):
- laseroterapia (P=200 mW, E=25 J, długość fali 808 nm) – mająca szerokie spektrum działania, m.in.:
- przeciwbólowe (stosowana w bólach kręgosłupa wynikających: ze zmian zwyrodnieniowych, po urazach i przeciążeniach, w reumatyzmie i zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa),
- regenerujące (zalecane w przypadku: urazów i złamań kręgosłupa, przeciążeń i urazów, zapaleniach oraz ubytkach kości),
- poprawiające krążenie obwodowe (przede wszystkim w stanach rekonwalescencji po urazach),
- elektroterapia, do której zalicza się kilka zabiegów:
- prądy TENS (najczęściej – częstotliwość 100 Hz, czas impulsu: 150 milisekund, czas: 15 minut) – stosowane do uśmierzania różnego typu bóli kręgosłupa, w tym wynikających ze stanów zapalnych,
- prądy Traberta – podobnie jak powyższe, stosowane bardzo często w bólach kręgosłupa, ale również w zmianach zwyrodnieniowych,
- prąd interferencyjny (najczęściej – 1-100 Hz, czas 15 minut, częstotliwość dobierana w zależności od oczekiwanego efektu) – przeciwbólowego, rozkurczowego, aktywującego,
- i diadynamik (DF – 1-3 minut, CP-ISO – 3-5 minut) – stosowany również przeciwbólowo oraz wspierająco w odbudowie masy mięśniowej,
- a także metody specjalne – zalicza się do nich metoda McKenziego oraz PNF.
Ćwiczenia natomiast wykonywane są w tzw. bezbólowym zakresie ruchu. Najczęściej stosuje się ćwiczenia: izometryczne szyi, czynne – z obciążeniem rąk w płaszczyźnie poprzecznej i w płaszczyźnie strzałkowej (samowspomagane).
Cechy ćwiczeń na kręgosłup szyjny
Istotne jest również zwrócenie uwagi na to, że ćwiczenia na kręgosłup szyjny niekoniecznie skupiają się na szyi – nierzadko angażują one cale ciało. Biorąc pod uwagę bardzo wiele stanów chorobowych, a także fakt, iż fizjoterapia musi być bezpieczna dla Pacjenta, ćwiczenia z tego powodu nie zawsze obejmują szyję, jednak zawsze mają na nią wpływ. Dlatego też poza diagnozą stanu Pacjenta, w poradni Signum zwracamy również szczególną uwagę na udzielane przez niego komunikaty zwrotne dotyczące ćwiczeń. Naszym zdaniem jest to drugi z najważniejszych warunków skutecznej i bezpiecznej fizjoterapii.
Warto przeczytać: Dyskopatia szyjna – objawy i leczenie w pigułce
Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Jakie są główne cele ćwiczeń na kręgosłup szyjny?
Ćwiczenia mają na celu redukcję bólu, przywrócenie zdolności do wykonywania bezbolesnych ruchów szyi, poprawę pracy mięśni szyjnych i wpajanie prawidłowych nawyków ruchowych.
Jakie rodzaje ćwiczeń są zalecane?
Zaleca się ćwiczenia wzmacniające, rozluźniające, rozciągające i mobilizujące, dobierane indywidualnie do pacjenta.
Czym są zabiegi towarzyszące ćwiczeniom?
Do zabiegów towarzyszących należą m.in. laseroterapia, elektroterapia (prądy TENS, Traberta, interferencyjny, diadynamik) oraz metody specjalne jak metoda McKenziego i PNF.
Jakie są cechy dobrych ćwiczeń na kręgosłup szyjny?
Dobre ćwiczenia powinny być bezpieczne, dobierane indywidualnie i skupiać się nie tylko na szyi, ale na całym ciele, by zapewnić najlepsze efekty.
Czy ćwiczenia na kręgosłup szyjny są skuteczne?
Tak, są skuteczne, szczególnie gdy są ściśle dopasowane do potrzeb pacjenta i stosowane w połączeniu z innymi metodami leczenia.