Spis treści
- Jak powstaje choroba zwyrodnieniowa
- Dyskopatia, czyli wypadnięcie dysku
- Nawracające ataki rwy
- Dbaj o kręgosłup każdego dnia
- Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa możne rozwijać się w jego różnych odcinkach, objawiając się bólem samego kręgosłupa oraz promieniującym do kończyn.
W tym artykule przyjrzymy się sytuacji pacjentów z dolegliwościami w odcinku lędźwiowym, kiedy ból nie koncentruje się w plecach, ale promieniuje do kończyn dolnych, wymagając skoncentrowania się na leczeniu rwy udowej lub kulszowej.
Jak powstaje choroba zwyrodnieniowa
Zacznijmy jednak od tego, jak dochodzi do choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Jej istotą jest przedwczesne zużycie tkanek znajdujących się pomiędzy poszczególnymi kręgami.
Pozbawione amortyzującego działania chrząstki kręgi ocierają się o siebie, wywołując ból i podrażniając sąsiednie struktury, między innymi korzenie nerwów wychodzących z rdzenia kręgowego.
Objawia się to dotkliwym bólem, który nasila się wraz z wykonywanymi ruchami, a także po wysiłku fizycznym. Kiedy zmiany w kręgach są wyraźne (liczne i zgrubiałe osteofity, pogrubiałe więzadła żółte), ich zniekształcenia lub towarzysząca im przepuklina powodują nacisk na wychodzące z rdzenia nerwy.
Jeśli nacisk pojawia się na wysokości L4–L5 czy L5–S1, może wystąpić rwa kulszowa, a kiedy na poziomach wyższych – rozpoznajemy i leczymy rwę udową.
Dyskopatia, czyli wypadnięcie dysku
Dyskopatie występują często jako efekt zaniedbań w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, w wyniku których krążki międzykręgowe, nazywane potocznie dyskami, wysuwają się poza oś kręgosłupa, drażniąc korzenie nerwowe, w wyniku czego rozwija się stan zapalny.
Do przesunięcia dysku, które będzie wymagało leczenia rwy udowej lub kulszowej, dochodzi w wyniku:
- postępującego procesu, którego podłożem jest degeneracja tkanki krążka i jego deformacja,
- wykonania nagłych, gwałtownych ruchów, w czasie aktywności fizycznej lub podczas podnoszenia ciężaru z podłoża.
W grupie podwyższonego ryzyka na wystąpienie dyskopatii znajdują się kobiety w ostatnim trymestrze ciąży i osoby otyłe – ich kręgosłupy są mocno przeciążone.
Nawracające ataki rwy
Występująca w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, wymagająca specjalistycznego leczenia rwa udowa czy kulszowa jest uciążliwą dolegliwością bólową, która w znacznym stopniu wpływa na funkcjonowanie chorego, a często wyłącza go z życia zawodowego i rodzinnego.
W praktyce, przy zmianach w dolnym odcinku kręgosłupa mamy do czynienia z dwoma typami dolegliwości:
- rwa kulszowa – to ból o bardzo dużym natężeniu, któremu towarzyszą drętwienie kończyn, trudności w poruszaniu nimi oraz przykurcze mięśni. Zlokalizowany jest w okolicy lędźwiowej i promieniuje do pośladka, poprzez tylną powierzchnię uda może docierać do łydki i stopy. Jego przyczyną jest ucisk na nerw kulszowy lub korzenie nerwów, którego go tworzą;
- rwa udowa – pacjenci opisują te odczucia jako rwące, mrowiące, piekące, co odpowiada charakterystyce bólu neuropatycznego, którego podłożem jest podrażnienie nerwu udowego.
Dolegliwości umiejscawiają się w przedniej części uda i kolana, a także po wewnętrznej stronie łydki.
Leczenie rwy udowej, podobnie jak kulszowej może potrwać kilka tygodni (od 3 do 12), a w szczególnie trudnych przypadkach choroba przechodzi w fazę przewlekłą (od kilku miesięcy po lata). Wówczas poza bólem pacjenci zgłaszają pojawianie się przykurczy mięśni. Przy tak zmienionej fizjologii zauważalne stają się zaburzenia postawy i zmiany w mechanice chodu. Należy się spodziewać, że jeśli pacjent nie wprowadzi działań profilaktycznych, ataki rwy będą nawracać.
Dbaj o kręgosłup każdego dnia
Mimo że skutki choroby zwyrodnieniowej są nieodwracalne, dobrze dobrana fizjoterapia pozwala pacjentowi cieszyć się względnie swobodną aktywnością. Ponadto, fizjoterapia ma znaczenie profilaktyczne, ponieważ pozwala ograniczyć dolegliwości po wystąpieniu rwy.
Należy ją jednak łączyć ze zmianą codziennych nawyków:
- nauczyć się pod okiem fizjoterapeuty kontrolowania prawidłowej postawy,
- unikać przeciążeń kręgosłupa, świadomie unikając niewłaściwego podnoszenia ciężkich rzeczy, gwałtownych skrętów ciała,
- wdrożyć systematyczną aktywność fizyczną adekwatną do możliwości organizmu (wieku, kondycji, wydolności) i ukierunkowaną na wzmacnianie mięśni przykręgosłupowych,
- wybrać do spania odpowiedni materac i właściwą poduszkę, by wspierać fizjologiczną pozycję kręgosłupa w czasie nocnego odpoczynku,
- utrzymywać właściwą masę ciała.
By uniknąć przykrych dolegliwości bólowych, które będą wymagały leczenia rwy udowej lub kulszowej, należy przestrzegać podstawowych zasad higieny kręgosłupa. Przy rozpoznanej chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa, warto skonsultować się z fizjoterapeutą w myśl zasady: lepiej zapobiegać niż leczyć.
Warto przeczytać: Drętwieją ci ręce? Sprawdź, czy przyczyną mogą być problemy z szyją
Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Co to jest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowego?
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowego objawia się bólem kręgosłupa oraz bólem promieniującym do kończyn dolnych, często związanym z rwa kulszową lub udową.
Jakie są przyczyny dyskopatii?
Dyskopatia, będąca wynikiem zaniedbań w chorobie zwyrodnieniowej, może powstać przez degenerację tkanki krążka międzykręgowego lub gwałtowne ruchy, szczególnie podczas aktywności fizycznej.
Jak rozpoznać rwę kulszową i udową?
Rwę kulszową charakteryzuje intensywny ból promieniujący od lędźwi po stopę, a rwę udową – ból w przedniej części uda i kolana, często z mrowieniem czy pieczeniem.
Jakie są metody leczenia rwy kulszowej i udowej?
Leczenie może trwać od kilku tygodni do miesięcy i obejmuje fizjoterapię, zmiany w codziennych nawykach oraz, w niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne.
Jak można zapobiec zwyrodnieniu kręgosłupa lędźwiowego?
Zapobieganie polega na utrzymaniu prawidłowej postawy, unikaniu przeciążeń kręgosłupa, regularnej aktywności fizycznej, odpowiednim wyborze materaca i poduszki oraz utrzymaniu właściwej masy ciała.