Spis treści
- Dlaczego ćwiczenia są najskuteczniejsze
- Ćwiczenia na kręgosłup szyjny i lędźwiowy
- Dyskopatia – ćwiczenia zamiast tabletek
- Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
- Dlaczego ćwiczenia są kluczowe w leczeniu dyskopatii?
- Jakie ćwiczenia są zalecane przy dyskopatii?
- Jakie są alternatywy dla leków przeciwbólowych w leczeniu dyskopatii?
- Jakie znaczenie ma profilaktyka w zapobieganiu dyskopatii?
- Czy konsultacja z fizjoterapeutą jest konieczna przed rozpoczęciem ćwiczeń?
Dyskopatia jest chorobą zwyrodnieniową postępującą i w postaci zaawansowanej rodzi najwięcej problemów. Aktualnie nie ma na nią skutecznego lekarstwa. Stąd też na obecnym etapie rozwoju medycyny leczenie ma charakter zachowawczy – ma przede wszystkim na celu redukcję uciążliwych objawów oraz poprawę jakości życia Pacjentów.
W dyskopatii podstawową dolegliwością jest ból, który obejmuje również dużą powierzchnię pleców, a także kończyny górne i dolne. Zachowawcze leczenie dyskopatii pozwala obecnie w dużym stopniu zredukować dokuczliwe objawy i umożliwić Pacjentowi normalne funkcjonowanie. Natomiast za najważniejszą metodę terapii uznaje się kinezyterapię – czyli leczenie poprzez ćwiczenia na kręgosłup.
Dlaczego ćwiczenia są najskuteczniejsze
Rehabilitację wprowadza się jednak wówczas, gdy jest to możliwe – tj. wtedy, gdy krążek nie uciska na rdzeń kręgowy, co mogłoby się zakończyć dodatkowymi powikłaniami. Dlatego przed rozpoczęciem rehabilitacji Pacjent musi przejść serię badań, w których wykluczy się zagrożenie ćwiczeń dla zdrowia. Kolejnym etapem przed kinezyterapią jest już diagnoza przeprowadzana przez fizjoterapeutę, który zawsze indywidualnie tworzy plan terapii dostosowany do stanu zdrowia Pacjenta.
W dyskopatii ćwiczenia na kręgosłup mają kilka celów. Należą do nich:
- uzyskanie większej ruchomości chorej części kręgosłupa – Pacjenci bardzo często, na skutek odczuwanego bólu, samoczynnie ograniczają ruchy i unikają pewnych postaw ciała, co zwrotnie przyczynia się do nawarstwiania się problemów chorobowych (krążek zostaje osłabiony, dysfunkcji ulegają otaczające go mięśnie),
- zredukowanie nadmiernego napięcia mięśni przykręgosłupowych, co jest konsekwencją odczuwanego bólu i właśnie unikania wielu pozycji i ruchów (w zaawansowanych postaciach choroby może dochodzi do zanikania mięśni, nawet w kończynach objętych objawami bólowymi),
- zredukowanie objawów obwodowych, związanych z tzw. rwą, spośród których najczęściej występuje kulszowa,
- oraz oczywiście redukcję odczuwanego bólu, do czego zazwyczaj dochodzi po serii kompleksowych zabiegów (rehabilitacja najczęściej łączy ćwiczenia wraz z masażami i fizykoterapią).
Spośród stosowanych łącznie z ćwiczeniami metod rehabilitacji, kinezyterapię uznaje się za najskuteczniejszą z kilku powodów:
- jej efekty utrzymują się najdłużej,
- ćwiczenia prowadzą do zgeneralizowanych, pozytywnych rezultatów,
- przełamują „sztywność” poruszania się przez Pacjenta pierwotnie wyzwoloną przez unikanie bólu,
- redukują odczuwanie bólu,
- podnoszą sprawność i wydolność chorych i osłabionych przez chorobę części ciała.
Pozostałe zabiegi w postaci masaży lub stosowanych naświetleń, natrysków itp., względem ćwiczeń na kręgosłup mają uzupełniający charakter, choć należy zaznaczyć to, na co już wskazywano – najlepsze efekty w rehabilitacji przynosi ich łączne stosowanie.
Ćwiczenia na kręgosłup szyjny i lędźwiowy
Celem ćwiczeń stosowanych w dyskopatii jest redukcja bólu, przy czym odcinek piersiowy jest najmniej podatny na oddziaływania kinezyterapeutyczne. W dyskopatii ćwiczenia należy powtarzać tworząc serię, nie wolno się jednak forsować. Choć wskazane jest dłuższe ich wykonywanie, wystarczy zaledwie 20 minut dziennie, by po określonym czasie poczuć poprawę i redukcję bólu.
Ważne jednak, żeby wszelkie ćwiczenia skonsultować najpierw fizjoterapeutą, może się bowiem zdarzyć, że Pacjent podczas wizyt u różnych specjalistów uzyska inne zalecenia w kwestii poprawy stanu zdrowia. Stała współpraca z rehabilitantem pozwala optymalnie wykorzystać czas podczas wizyt w gabinecie, a jednocześnie zasięgać indywidualnej porady odnośnie aktywności w domu i w codziennym życiu.
Istotne znaczenie ma również profilaktyka, do której zaliczyć można:
- odpowiednio dobrany materac – podczas snu kręgosłup powinien odpoczywać; nowoczesne materace konstruowane są tak, aby zapewniać podparcie każdego odcinka kręgosłupa, a przy tym komfort i wygodę;
- prawidłowa pozycja w pracy – jeżeli Pacjent jest osobą aktywną fizycznie, istotne znaczenie ma prawidłowa wysokość biurka i anatomiczny kształt krzesła biurowego, a przy pracach innych niż biurowe również dostosowanie miejsca pracy do zaleceń specjalisty;
- precyzyjne ustawienie fotela kierowcy – regulacja oparcia oraz siedziska powinna być nieodłączny elementem przygotowania auta do jazdy.
Ból kręgosłupa na odcinku lędźwiowo-krzyżowym można złagodzić, lecz nie należy samodzielnie podejmować działań przed konsultacją z fizjoterapeutą.
Dyskopatia – ćwiczenia zamiast tabletek
Bardzo istotne dane dla rehabilitacji dyskopatii wnoszą polskie badania przeprowadzone na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie we współpracy z Akademią Wychowania Fizycznego w Warszawie. Stwierdzono w nich, że bardzo duża liczba Pacjentów cierpiących na dyskopatię leczy się ambulatoryjnie jedynie u lekarzy rodzinnych, a Ci z kolei niemal w połowie przypadków nie kierują Pacjentów na rehabilitację. Jedyne co zalecają to farmakoterapia bólu i w wielu przypadkach trwa to wiele lat. Jak można sądzić, cytowane badania pierwszy raz ukazały szkodliwość takiego postępowania dla Pacjentów. Wykazano w nich bowiem na poziomie istotności statystycznej, że Pacjenci wcześniej nie leczeni ambulatoryjnie osiągają poprawę częściej (84%), niż leczeni środkami przeciwbólowymi (55,41%) (p = 0,003).
Jak można przypuszczać, obrazuje to fakt szkodliwości odraczania podjęcia właściwego leczenia w postaci fizjoterapii, na rzecz farmakologicznego usuwania bólu. Pacjenci muszą mieć świadomość, iż pobierając tabletki przeciwbólowe nie tylko nie leczą się, ale też gdy trwa to wiele lat, wpływają na rozwój choroby, która w tym czasie stale postępuje.
Z doświadczenia poradni Signum, ale również z wielu prac naukowych, wynika, że dyskopatia i ćwiczenia to nierozdzielne czy komplementarne zmienne, które w rehabilitacji zawsze należy ze sobą łączyć.
Warto przeczytać: Dyskopatia – leczenie przewlekłej postaci choroby
Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Dlaczego ćwiczenia są kluczowe w leczeniu dyskopatii?
Ćwiczenia pomagają w zwiększeniu ruchomości kręgosłupa, redukcji napięcia mięśniowego i bólu, a także w poprawie ogólnej wydolności i sprawności fizycznej.
Jakie ćwiczenia są zalecane przy dyskopatii?
Zalecane są ćwiczenia na kręgosłup szyjny i lędźwiowy, które powinny być wykonane po konsultacji z fizjoterapeutą, z naciskiem na regularność i bez przeforsowania.
Jakie są alternatywy dla leków przeciwbólowych w leczeniu dyskopatii?
Alternatywą dla leków przeciwbólowych są regularne ćwiczenia rehabilitacyjne, które mogą przynieść długotrwałe korzyści bez negatywnych skutków ubocznych związanych z farmakoterapią.
Jakie znaczenie ma profilaktyka w zapobieganiu dyskopatii?
Profilaktyka, w tym odpowiedni materac do spania, prawidłowa pozycja podczas pracy i precyzyjne ustawienie fotela kierowcy, ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu dyskopatii.
Czy konsultacja z fizjoterapeutą jest konieczna przed rozpoczęciem ćwiczeń?
Tak, konsultacja z fizjoterapeutą jest niezbędna, aby dostosować plan ćwiczeń do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta, zapewniając bezpieczeństwo i skuteczność terapii.