Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) spowodowany jest czynnikami chorobotwórczymi lub zewnętrznymi (środowiskowymi). Objawia się on nieprzyjemnym uczuciem: drętwienia, mrowienia i/lub bólu. Obejmuje powierzchnię czterech palców począwszy od kciuka, z pominięciem palca małego. Chorobie towarzyszy osłabienie mięśni, a czasem ich zanik, co wiąże się z trudnościami w wykonywaniu precyzyjnych ruchów, np. chwytu pęsetowego czy zaciśnięciu dłoni w pięść. Choroba dokucza również w nocy i może nawet wybudzać ze snu.
Etiologia zespołu cieśni nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka ma tylko jedną przyczynę, aczkolwiek jest ona uwarunkowana różnymi czynnikami. Przyczyną tą jest tzw. neuropatia uciskowa, która wynika z uszkodzenia nerwu pośrodkowego umiejscowionego w kanale nadgarstka, co ściśle wiąże się ze zwiększonym w nim ciśnieniem. Ciśnienie to natomiast może zostać podniesione przez różne czynniki, które wpływają na rozwój choroby, a są to między innymi (często łącznie):
- płeć – kobiety chorują częściej,
- otyłość – jak wyżej,
- choroby tarczycy,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- cukrzyca,
- przebyta owiarektomia,
- terapia hormonalna zastępcza,
- tzw. ruchy monotypowe nadgarstka wykonywane najczęściej w pracy, ale też wibracje mechaniczne oraz nadwyrężanie zginaczy palców i ręki.
Przez powyższe zespół cieśni nadgarstka uznaje się za chorobę wieloczynnikową i niemal w każdym wypadku występuje co najmniej kilka z wymienionych przyczyn łącznie. W ostatnich latach potwierdza się jednak wzrost zachorowań u mężczyzn z sektora przemysłowego, co nadaje ZCN również status choroby zawodowej.
Diagnoza cieśni nadgarstka
W celu rozpoznania ZCN lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad. Następnie w badaniu palpacyjnym zwraca uwagę na zanik niektórych mięśni oraz przeprowadza kilka porób neurologicznych. Zazwyczaj wykonuje się również badania dodatkowe, jak:
- elektromiografię,
- USG,
- rezonans magnetyczny.
Jednak objawy zespołu cieśni nadgarstka są zwykle bardzo charakterystyczne i tylko trudności diagnostyczne skłaniają zwykle do pogłębionych badań.
Rehabilitacja zespołu cieśni nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka leczy się: farmakologicznie, operacyjnie oraz poprzez zabiegi fizjoterapii. Operacja jest przy tym zazwyczaj ostatecznością. Polega ona na przecięciu poprzecznego więzadła nadgarstka. I choć operacja jest skuteczna, stosuje się ją rzadko ze względu na częste powikłania. Dotyczą one głownie zrostów, które mogą zakłócić funkcjonowanie dłoni chorego i nawet wykluczyć go z wykonywanej dotąd pracy.
Farmakoterapia natomiast nie jest stosowana, gdy Pacjent cierpi na choroby, które wykluczają pobieranie odpowiednich leków. Wówczas pozostaje rehabilitacja, która może znacznie złagodzić dokuczliwe objawy (w Białymstoku prowadzono na ten temat badania, które wykazały jej skuteczność). Fizjoterapię stosuje się również po zabiegach chirurgicznych.
Praktyka rehabilitacyjna w ZCN
W rehabilitacji zespołu cieśni nadgarstka stosuje się:
- zabiegi fizjoterapeutyczne – najczęściej z wykorzystaniem elektroterapii, pola magnetycznego i ultradźwięków,
- masaże lecznicze dłoni i mięśni przedramienia, które łagodzą ból i objawy parestezji,
- kinezyterapię ręki – czyli odpowiednie ćwiczenia motoryki małej,
- oraz kinesiotaping – pasy dynamiczne stosowane przez sportowców po kontuzjach.
Fizjoterapia szybko przynosi ulgę Pacjentom i umniejsza nocne dolegliwości, które pogarszają jakość życia. Jej głównym celem jest usunięcie tzw. „restrykcji tkankowych”, co ostatecznie prowadzi do poprawy ruchomości palców oraz redukcji objawów choroby.