Spis treści
- Ćwiczenia na kręgosłup szyjny
- Ćwiczenia na kręgosłup piersiowy
- Ćwiczenia na lędźwiowy odcinek kręgosłupa
- Inne metody rehabilitacji kręgosłupa
- Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
- Jakie ćwiczenia na kręgosłup szyjny są najskuteczniejsze?
- Jakie są najlepsze praktyki przy ćwiczeniach na kręgosłup piersiowy?
- Jakie ćwiczenia są zalecane dla odcinka lędźwiowego kręgosłupa?
- Jakie inne metody rehabilitacji kręgosłupa są dostępne?
- Dlaczego ważna jest konsultacja z fizjoterapeutą przed rozpoczęciem ćwiczeń?
Kręgosłup, zależnie od odcinka, który objęła choroba, wymaga różnego postępowania. Nierzadko jednak np. stany zwyrodnieniowe obejmują całą jego długość. Z tego powodu trudno jest wskazać ćwiczenia na kręgosłup uniwersalne, które mógłby stosować każdy Pacjent. Dlatego też w wypadku chorób przewlekłych oraz rehabilitacji po urazach kręgosłupa, zawsze przeprowadza się dokładną diagnozę i dobiera ćwiczenia zgodnie z potrzebami i rokowaniami dotyczącymi skuteczności wybranego postępowania. Z tego powodu poniżej zaprezentujemy oddzielnie ćwiczenia na wszystkie trzy odcinki kręgosłupa przy zastrzeżeniu konieczności konsultacji z fizjoterapeutą przed ich wykonywaniem.
Ćwiczenia na kręgosłup szyjny
Odcinek szyjny kręgosłupa jest drugim po lędźwiowym, najczęściej ulegającym przeciążeniom i urazom. Cechuje go również jeden z typów rwy – ramiennej, która rozwija się najczęściej jako powikłanie dyskopatii. W fizjoterapii przyjmuje się dwa rodzaje postępowań kinezoterapeutycznych – zaleca się ćwiczenia przeciwbólowe oraz wzmacniające i zwiększające ruchomość szyi. Największa różnica w ćwiczeniach na kręgosłup szyjny polega na przybieranej w trakcie ich wykonywania pozycji. Jest to albo pozycja siedząca, albo leżąca.
W pozycji siedzącej wykonuje się ćwiczenia wpływające na redukcję bólu kręgów szyjnych. Najczęściej polegają one na wykonywaniu delikatnych ruchów głowy w asyście fizjoterapeuty – jest to bardzo ważne szczególnie po urazach, gdy niewłaściwy ruch może doprowadzić do komplikacji w leczeniu. W takiej też sytuacji w fizjoterapii wypracowano wiele ćwiczeń, które skupiają się w większym stopniu na ruchach ciała, np. tułowia, a nie jedynie szyi. Postępowanie takie jest stosunkowo bezpieczne i w mniejszym stopniu obciąża odcinek szyjny, jednocześnie na niego wpływając.
W puli ćwiczeń na kręgosłup szyjny wyróżnia się też wykonywane w pozycji leżącej. W dużym stopniu opierają się one na manipulacji nogami, co również wpływa na wszystkie odcinki kręgosłupa. W stanach chorobowych nie należy jednak angażować w nich głowy i nie wykonywać ćwiczeń forsujących. Ćwiczenia nie powinny też przekraczać 20 minut dziennie podczas leczenia – a w okresie rekonwalescencji, już podczas pobytu w domu, można je wydłużać po konsultacjach z fizjoterapeutą.
Ćwiczenia na kręgosłup piersiowy
Dolegliwości związane z odcinkiem piersiowym kręgosłupa są najtrudniejsze w rehabilitacji, gdyż w najmniejszym stopniu jest on ruchomy, a tym samym można dzięki ćwiczeniom na niego wpływać. Z tego powodu ćwiczenia mają głównie charakter wzmacniający mięśnie przykręgosłupowe i je rozciągają – redukują ból inne zabiegi fizjoterapii, m.in. masaże.
Należy zauważyć, że przez wymieniony fakt, iż na kręgosłup piersiowy trudno wpływać, ćwiczenia przeznaczone dla tego odcinka kręgosłupa są wymagające i obciążające. Dlatego bezwzględnie nie można stosować ich samodzielnie, a tym bardziej sugerować się poradami z Internetu. Kręgosłup na odcinku piersiowym jest fizjologicznie, celowo usztywniony i nie powinno się go nadmiernie forsować.
Ćwiczenia na lędźwiowy odcinek kręgosłupa
Natomiast odcinek lędźwiowy jest podobnie jak szyjny ruchomy i w fizjoterapii się to wykorzystuje, dzięki czemu ćwiczenia można dobierać ze stosunkowo bogatej puli. Niemal wszystkie z nich wykonuje się zawsze w pozycji leżącej. Ćwiczenia te w różny sposób angażują kończyny, szczególnie dolne. Dobierane są w zależności od wiodącego problemu/choroby oraz stanu Pacjenta ze szczególnym zwróceniem uwagi na postępy w leczeniu i odczuwany ból związany z urazem lub zwyrodnieniem. Ponadto ćwiczenia mają za zadanie przywracać sprawność mięśniową, a nierzadko odbudować zaniki mięśniowe.
Odcinek lędźwiowy jest szczególnie narażony na wszelkiego typu przeciążenia i jego urazy zdarzają się najczęściej. Jest to jednak przy tym część kręgosłupa, która pozwala na największą ilość oddziaływań, dzięki czemu leczenie dolegliwości zazwyczaj poprzedzone jest dobrymi rokowaniami i daje adekwatne do nich efekty.
Inne metody rehabilitacji kręgosłupa
Ćwiczenia na kręgosłup, czyli tzw. kinezyterapia, są uznawane za najskuteczniejszą formę rehabilitacji większości schorzeń, lecz nie jedyną. Wobec wcześniej opisywanego faktu, iż ćwiczenia mają najmniejszy wpływ na odcinek piersiowy kręgosłupa, stosuje się również inne metody, które jednak zawsze stanowią wsparcie w większości stanów chorobowych kręgosłupa.
Do najważniejszych z nich należą:
- masaże lecznicze – które w pewnym stopniu mogą zredukować ból (a zupełnie, gdy wynika on ze stresu), ale też normalizują funkcjonowanie mięśni przykręgosłupowych,
- kinesiotaping – stanowiący coraz częściej stosowaną metodę wspierania procesu rehabilitacji,
- hydroterapię i pływanie – uznawane za bardzo bezpieczne dla kręgosłupa i mające zgeneralizowany, pozytywny wpływ,
- oraz zabiegi z zakresu fizykoterapii – m.in. oddziaływanie prądem, ciepłem lub zimnem.
Pacjenci cierpiący na zwyrodnienia i bóle kręgosłupa zazwyczaj przechodzą leczenie szpitalne oraz sanatoryjne. W związku z tym, że w większości mowa tu o chorobach przewlekłych, dzięki wieloletniemu leczeniu wiedzą oni, jakie zabiegi są najskuteczniejsze. Fizjoterapeuta musi więc również słuchać Pacjenta, co czynimy w naszej poradni Signum, bo nierzadko wie on najlepiej co mu pomaga. Współpraca taka podejmowana jest również w trakcie ćwiczeń na kręgosłup, które mogą być korygowane w zależności od tego, co Pacjent komunikuje w trakcie terapii oraz względem ich skuteczności po wykonaniu serii zabiegów.
Warto przeczytać: Ćwiczenia na kręgosłup szyjny zalecane w fizjoterapii
Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Jakie ćwiczenia na kręgosłup szyjny są najskuteczniejsze?
Ćwiczenia na kręgosłup szyjny powinny obejmować te, które redukują ból i wzmacniają mięśnie szyi, wykonując je w pozycji siedzącej lub leżącej, zawsze pod nadzorem fizjoterapeuty.
Jakie są najlepsze praktyki przy ćwiczeniach na kręgosłup piersiowy?
Z uwagi na ograniczoną ruchomość kręgosłupa piersiowego, ćwiczenia powinny skupiać się na wzmacnianiu mięśni przykręgosłupowych i rozciąganiu, aby zredukować ból.
Jakie ćwiczenia są zalecane dla odcinka lędźwiowego kręgosłupa?
Dla odcinka lędźwiowego kręgosłupa zalecane są ćwiczenia w pozycji leżącej, angażujące kończyny dolne, dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Jakie inne metody rehabilitacji kręgosłupa są dostępne?
Oprócz ćwiczeń, do rehabilitacji kręgosłupa wykorzystuje się masaże lecznicze, kinesiotaping, hydroterapię oraz różne formy fizykoterapii.
Dlaczego ważna jest konsultacja z fizjoterapeutą przed rozpoczęciem ćwiczeń?
Konsultacja z fizjoterapeutą jest kluczowa, aby dostosować ćwiczenia do indywidualnych potrzeb i rokowań pacjenta, co zwiększa skuteczność leczenia.