Spis treści
- Charakterystyka obrzęków
- Obrzęki pochodzenia sercowego
- We własnym zakresie i pod okiem fizjoterapeuty
- Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
- Czym są obrzęki kończyn i jakie są ich przyczyny?
- Jakie są przyczyny obrzęków pochodzenia sercowego?
- Jakie zachowania profilaktyczne mogą pomóc w zmniejszeniu obrzęków?
- Jakie metody fizjoterapeutyczne są skuteczne w leczeniu obrzęków?
- Kiedy należy zgłosić się do specjalisty w związku z obrzękami kończyn?
Pacjenci kardiologiczni należą do tej grupy chorych, którzy często wymagają leczenia obrzęków kończyn. Jak powstają te dolegliwości, jak im zapobiegać i co robić, kiedy się już pojawią – o tym piszemy w dalszej części artykułu.
Charakterystyka obrzęków
Obrzękiem nazywamy zgromadzenie płynu w tkance – znajduje się on poza naczyniami krwionośnymi, w przestrzeni międzykomórkowej. Wiele osób w danym momencie życia miało do czynienia z opuchniętymi stopami czy powiekami.
Biorąc pod uwagę patofizjologię, obrzęk powstaje wówczas, gdy do danego obszaru poprzez tętnice napływa więcej płynu niż mogą odprowadzić naczynia chłonne i żyły. W objętym obrzękiem miejscu wyraźnie widoczne jest „spuchnięcie” tkanki, przybierające postać miejscową lub uogólnioną.
Objawy takie pojawiają się w przebiegu chorób nerek, serca, przy alergiach pokarmowych, zaburzeniu wchłaniania białka, a także jako reakcja na niektóre kosmetyki.
Przeważnie nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia, ale w niektórych chorobach, między innymi kariologicznych, wymagają profilaktycznego postępowania i leczenia obrzęków kończyn metodami farmakologicznymi oraz fizjoterapeutycznymi.
Obrzęki pochodzenia sercowego
Choroby serca wiążą się z zatrzymywaniem wody i sodu w organizmie, czego skutkiem jest wzrost ciśnienia żylnego, a w dalszej kolejności – obrzęki. Początkowo zauważalne jest puchnięcie nóg pod koniec dnia, a wraz z rozwojem choroby obrzęk pojawia się też z rana.
Niewydolność serca i krążenia często manifestuje się obrzękami zastoinowymi, które umiejscawiają się poniżej serca, a więc w kończynach dolnych, co wynika z upośledzenia odpływu krwi z obwodu do prawej komory.
Można to ująć obrazowo w następujący sposób: krew w naturalny, grawitacyjny sposób dobrze dopływa do kończyn dolnych, ale przy niewydolnym krążeniu nie może wrócić do serca, zatrzymuje się w żyłach.
Objawy nasilają się z czasem:
- początkowo puchną kostki i grzbiety stóp, ponieważ tkanka jest tam najbardziej wiotka i łatwo wypełnia się płynem,
- następnie obrzęki stają się zauważalne na wysokości łydki, na przedniej powierzchni piszczeli,
- granica obrzęków stopniowo przesuwa się w górę, obejmując kolana i uda.
Dla obrzęków typu sercowego właściwe jest to, że są one symetryczne, a więc pojawiają się z podobnym nasileniem na obu kończynach. Ponadto, towarzyszą im inne objawy niewydolności serca: dusznica, sinica, męczliwość, które rozwijają się na podłożu nieleczonego nadciśnienia tętniczego czy zaburzeń rytmu serca, które nie były leczone.
We własnym zakresie i pod okiem fizjoterapeuty
By rozpocząć leczenie obrzęków kończyn należy skonsultować się ze specjalistą, który rozpozna ich przyczynę. Kiedy przyczyna jest już znana, można podjąć działania ukierunkowane na ograniczanie powstawania obrzęków poprzez właściwe zachowania profilaktyczne w życiu codziennym.
Zaliczamy do nich:
- ograniczenie czasu siedzenia z nogami w dole, co pozwala eliminować zastój krwi w wyniku utrudnionego odpływu,
- zmianę przyzwyczajeń dietetycznych, zwłaszcza ograniczenia spożywania soli odpowiedzialnej za zatrzymywanie wody w organizmie,
- aktywność fizyczną adekwatną do kondycji i możliwości organizmu,
- przyjmowanie w ciągu dnia pozycji leżącej z uniesionymi nogami, by ułatwić odpływ krwi i limfy.
W zaawansowanych przypadkach leczenie obrzęków kończyn wymaga korzystania z mechanicznych metod usuwania obrzęków, dostępnych w gabinetach fizjoterapeutycznych.
Doskonałe efekty daje masaż limfatyczny, który pobudza krążenie i usuwanie zastojów z tkanek, a także kinesiotaping.
Ponadto, fizjoterapeuta podpowie, jak planować aktywność fizyczną i zaproponuje kinezyterapię wskazaną w dolegliwościach kardiologicznych. Przy takim holistycznym podejściu możliwe jest efektywne usunięcie obrzęków, by mimo problemów zdrowotnych nie były uciążliwe dla pacjenta.
Warto przeczytać: Przewiało cię czy to rwa barkowa – sprawdź, co Ci dolega
Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Czym są obrzęki kończyn i jakie są ich przyczyny?
Obrzęki kończyn to zgromadzenie płynu w tkance poza naczyniami krwionośnymi, często wynikające z chorób nerek, serca, alergii, lub reakcji na kosmetyki.
Jakie są przyczyny obrzęków pochodzenia sercowego?
Obrzęki sercowe są spowodowane zatrzymywaniem wody i sodu w organizmie, co prowadzi do wzrostu ciśnienia żylnego i obrzęków, szczególnie w kończynach dolnych.
Jakie zachowania profilaktyczne mogą pomóc w zmniejszeniu obrzęków?
Zmniejszenie czasu spędzanego z nogami w dole, zmiany w diecie, takie jak ograniczenie soli, aktywność fizyczna, i przyjmowanie pozycji z uniesionymi nogami mogą pomóc.
Jakie metody fizjoterapeutyczne są skuteczne w leczeniu obrzęków?
Masaż limfatyczny i kinesiotaping to przykłady metod fizjoterapeutycznych, które mogą efektywnie pomagać w usuwaniu obrzęków kończyn.
Kiedy należy zgłosić się do specjalisty w związku z obrzękami kończyn?
Należy konsultować się ze specjalistą, aby rozpoznać przyczynę obrzęków i podjąć odpowiednie działania lecznicze.